Introductieblog: Bewust werken wérkt!
Het zal niemand zijn ontgaan; we moeten allemaal langer doorwerken. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want lang niet iedereen voelt zich fit genoeg om tot zijn of haar 67ste of langer door te werken. Sociale partners in de bouw en infra hebben daarom in 2016 Volandis opgericht om werknemers en werkgevers te stimuleren het thema duurzame inzetbaarheid op te pakken. Om dit abstracte thema meer handen en voeten te geven, starten wij een serie blogs over dit onderwerp.
Duurzame inzetbaarheid
Ik zou graag een andere en vooral minder abstracte term gebruiken, maar tot nu toe dient zich geen serieus alternatief aan. Er rijst de vraag: wat verstaan wij onder duurzame inzetbaarheid? Het zal niemand verbazen dat er verschillende definities in omloop zijn, van breed naar smal. Volandis kiest voor de brede definitie van duurzame inzetbaarheid volgens prof. dr.J.L.L. van der Klink¹ :
“Duurzaam inzetbaar betekent dat medewerkers doorlopend in hun arbeidsleven over daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden alsmede over de voorwaarden beschikken om in huidig en toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren. Dit impliceert een werkcontext die hen hiertoe in staat stelt, evenals de attitude en motivatie om deze mogelijkheden daadwerkelijk te benutten.”
De context is steeds dat iemand voor minimaal 12 uur in de week (CBS-norm) op de arbeidsmarkt inzetbaar is of kan zijn. De definitie omvat dus ook mensen die verder afstaan van de arbeidsmarkt, maar idealiter vanuit de participatiegedachte wel tot de arbeidsmarkt zouden moeten toetreden.
Met werkcontext wordt hier bedoeld de ‘werkomgeving’ van de medewerker, dus het gebruik van hulpmiddelen en het kader dat de werkgever of opdrachtgever biedt. Duurzame inzetbaarheid is nadrukkelijk niet een verantwoordelijkheid van de medewerker alleen, maar ook van de werkgever en de overheid omdat die vaak de kaders voor het werk bepalen. Werkenden houden hun werkvermogen op peil door vitaal te blijven, zich te blijven ontwikkelen en te letten op de privé- en werkbalans. Werkgevers scheppen de juiste kaders waarbinnen het werk gedaan moet worden, zodat medewerkers veilig en gezond werken, de mogelijkheid bieden voor om- en bijscholing en een realistische werkplanning en – belasting hanteren. De overheid heeft het primaat op het gebied van wet- en regelgeving om richting te geven aan gewenste maatschappelijke ontwikkelingen.
Wat wil Volandis met de blogs bereiken?
Wij willen het onderwerp breed onder de aandacht brengen. Wij merken hierbij op dat Volandis werkt in opdracht van sociale partners in de bouw- en infrasector. Feiten en cijfers die als basis zullen dienen voor de blogs hebben betrekking op de bouw cao en doorgaans op bouwberoepen. Onze opdracht is werkgevers en werknemers te laten reflecteren op het begrip duurzame inzetbaarheid en te activeren hiermee aan de slag te gaan. Maar duurzame inzetbaarheid is een maatschappelijk thema en daarom ook relevant voor brancheorganisaties, professionals en beleidsmakers in en buiten de sector. Vroeg of laat raakt het onderwerp ons allemaal, omdat we ouder worden en langer moeten doorwerken. Wij moeten dus allemaal langer werkfit blijven om langer door te kunnen werken. Thema’s als vitaliteit en een leven lang leren worden niet alleen actueel, maar vragen ook om actie. Niet alleen de werknemer moet actie ondernemen, ook werkgevers moeten meer dan voorheen investeren in hun personeel. Enerzijds doordat de wet- en regelgeving dat van werkgevers verlangt, maar ook omdat de tijd voorbij is dat werkgevers gemakkelijk jongere werkkrachten kunnen aantrekken. De beroepsbevolking vergrijst en er zijn eenvoudigweg minder jongeren beschikbaar.
Breed palet
Het thema duurzame inzetbaarheid heeft vele aspecten. Het raakt onderwerpen als langer doorwerken voor mensen met een zwaar beroep, wanneer is een beroep ‘zwaar’, werkomstandigheden, robotisering, pensioenen, werkend leren en de positie van flexwerkers. Dit is maar een greep uit het palet aan aspecten. Je hoeft geen raketgeleerde te zijn om te signaleren dat deze onderwerpen alleen al tot verhitte maatschappelijke discussies leiden of op zijn minst gebakkelei over de vraag wie wat gaat betalen. Omdat demografische ontwikkelingen zoals vergrijzing en ontgroening ten grondslag liggen onder het thema, is dit hét thema van deze eeuw en raakt het zowel oudere als jongere werkenden. Dat vraagt om brede betrokkenheid en dat is een uitdaging. Laten wij beginnen met de bewustwording van het thema duurzame inzetbaarheid.
Kortom, in de bouw en infra stimuleren wij de werknemer bewust te werken aan zijn of haar eigen ‘duurzame inzet’. De boodschap van Volandis: je bent zelf verantwoordelijk, zelf in de regie en je plukt er zelf de vruchten van. Werkgevers dagen wij uit dit te stimuleren en te faciliteren, want werknemers die bezig zijn met hun duurzame inzet, zijn productievere werknemers.
Anna de Boer, specialist marktonderzoek Volandis
¹ Klink, J.L.L. van der, e.a. (2016). Duurzaam inzetbaar: werk als waarde: ZonMw.
