Hand-armtrillingen

Hand-armtrillingen ontstaan bij het bedienen van stotend handgereedschap, zoals sloophamers en trilstampers. Ook als ander trillend handgereedschap (bijvoorbeeld boor-, schuur-, slijp- en polijstgereedschap) wordt gebruikt, ontstaan hand-armtrillingen. De kans op klachten wordt vergroot door:

• Hoge trillingsniveaus.
• Lange werktijden.
• Koude en vochtige omgeving.
• Lawaai.
• Hard moeten knijpen in trillend handgereedschap.
• Roken.

Blootstelling aan hand-armtrillingen kan leiden tot witte en/of dode vingers en tot gewrichtsklachten in handen en armen. Al deze klachten samen worden het hand-armvibratiesyndroom genoemd. De klachten en symptomen hoeven overigens niet tegelijk voor te komen.

Witte vingers
Te herkennen aan het aanvalsgewijs wit worden van de vingerkootjes. Door een verminderde bloedtoevoer naar de vingers wordt de huid bleek en gaan de vingers pijn doen.

'Dode' vingers
Het begint meestal met tintelingen en een 'doof' gevoel in de vingers. Dit kan in ernstigere gevallen overgaan in gevoelloosheid en verlies van handvaardigheid. Hierdoor is het moeilijker om gereedschap vast te houden.

Gewrichtsklachten
Zwaarder slag- en stootgereedschap kan zorgen voor vervroegde slijtage van het pols-, elleboog- en schoudergewricht. Daarnaast zijn er gezondheidsklachten als:

• Vermoeidheid
• Prikkelbaarheid
• Slaapstoornissen

Samen met je werkgever kun je de kans op klachten verkleinen door het nemen van een aantal maatregelen, zoals:

• Zorgen dat je warm bent aangekleed en handschoenen draagt. De kans op aanvallen van witte vingers wordt vergroot door een koude en vochtige omgeving. Bescherm je daartegen door het dragen van warme en droge kleding en handschoenen. Anti-vibratiehandschoenen kunnen soms de trillingen wat dempen, maar helpen onvoldoende bij de meeste pneumatische hamers. Vermijd waar mogelijk ook het werken met steenkoud gereedschap.
• Probeer zoveel mogelijk een ontspannen werkhouding aan te nemen. Moet je harder knijpen om het gereedschap te bedienen, dan is de trillingsoverdracht op handen en armen groter.
• Gebruik gereedschap alleen voor de werkzaamheden waarvoor ze daadwerkelijk gemaakt zijn. Een verkeerd gekozen werktuig of gereedschap in slechte staat kan leiden tot een extra belasting bij het bedienen en een onnodig hoog trillingsniveau.
• Let op goed onderhoud van het gereedschap. Bijvoorbeeld het scherp houden van beitels van snij-, hak- of bikgereedschap en het goed balanceren van roterende delen.
• Werk met trillend gereedschap bij voorkeur niet in lawaai. Hierdoor kunnen gewrichtsklachten namelijk erger worden. Is dat niet mogelijk, probeer de werkzaamheden dan zoveel mogelijk af te wisselen met andere werkzaamheden.
• Niet roken tijdens het gebruik van trillend gereedschap. Roken versterkt het vaatvernauwende effect van trillingen in de vingers. Daarmee neemt de kans op klachten toe.