Ongewenst gedrag
Werkplezier
Stap jij ’s morgens met plezier uit bed om aan het werk te gaan? Werkplezier is misschien wel één van de belangrijkste dingen in een baan. Een tevreden werknemer is productiever dan een ontevreden werknemer. Je werkplezier kan door verschillende dingen worden beïnvloed, bijvoorbeeld doordat het werk sterk verandert door nieuwe technieken, andere ambities of door ongewenst gedrag. Volandis denkt graag met je mee over jouw werkplezier, nu en in de toekomst!
Het Advies Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid (als onderdeel van een integraal HR-beleid) geeft werkgevers praktische handvatten om verder te werken aan het duurzame inzetbaarheidsbeleid op basis van de resultaten die de DIA-gesprekken hebben gehad met de werknemers.
Ongewenst gedrag
Ongewenst gedrag is een verzamelnaam voor pesten, verbaal en fysiek geweld, (seksuele) intimidatie en discriminatie. Deze onderwerpen vallen onder psychosociale arbeidsbelasting. Ongewenst gedrag leidt tot een minder goede samenwerking. Dit kan tot onnodige fysieke belasting of tot ongevallen leiden en tot stress en (langdurig) ziekte verzuim of arbeidsongeschiktheid.
Ongewenst gedrag kan afkomstig zijn van collega’s, leidinggevenden of ingehuurde werknemers. Het komt op de werkvloer voor maar ook telefonisch, digitaal zoals per mail of via andere sociale media. Een vorm daarvan is sexting.
Helaas komt pesten, verbaal en fysiek geweld en intimidatie niet alleen voor op de basisschool maar ook onder volwassenen. Dat blijkt uit de schrijnende voorbeelden uit de media. Ook uit de PAGO-data blijkt dat ongeveer 7% van de medewerkers in de bouw- en infrasector geconfronteerd worden met pesten en intimidatie. Dat lijkt misschien weinig maar elke slachtoffer van ongewenst gedrag is er één te veel.
Vragen
Neem contact op met de Vraagbaak van Volandis: info@volandis.nl / 0341 - 499 299 of chat met een van onze medewerkers op de website.
Pesten op het werk is negatief gedrag door collega’s, leidinggevenden of publiek tegen één of meerdere medewerkers die zich hier niet tegen kunnen of willen verdedigen. Voorbeelden zijn: beledigen, schelden, treiteren, irriteren, bespotten, roddelen of iemand buitensluiten. De gepeste werknemer ervaart dit als vijandig, beledigend of kwetsend. Een kenmerk van pesten is dat het gedrag regelmatig en gedurende een langere periode voorkomt.
Er is duidelijk verschil tussen plagen en pesten. Plagen is als er een keer een grapje gemaakt wordt en iedereen daarom kan lachen. Het gedrag richt zich niet op een specifiek persoon. Pesten richt zich steeds op dezelfde persoon en het stopt vaak niet als de gepeste hierom vraagt. Pesten komt structureel voor, plagen af en toe. Bij plagen kun je erom lachen en bij pesten wordt iemand voor schut gezet. Op de werkvloer is deze scheidslijn niet altijd scherp. Gedrag kan heel subtiel van plagen overgaan naar pesten. Als de ‘geplaagde’ dezelfde grap de tweede keer wel als vervelend ervaart dan is het geen plagen meer. Het is als geplaagde vaak moeilijk om de pester aan te spreken als hij/zij de eerste keer wel heeft meegelachen.
Alle communicatie, handelingen en gedragingen met een bedreigend of vernederend karakter vallen onder intimidatie. Als er sprake is van een seksueel component dan spreken we van seksuele intimidatie. Voorbeelden zijn dubbelzinnige opmerkingen, pornografische of pornografisch getinte plaatjes op het werk, onnodig aanraken, gluren, seksuele chantage, promotie en beslissingen laten afhangen van seksuele handelingen, aanranding en verkrachting.
Intimidatie wordt vaak gezien als een vorm van pesten. Het verschil is dat bij intimidatie iemand bang wordt gemaakt. De persoon wordt bedreigd om iets te gaan doen. Bij pesten is er sprake van overheersing zonder een dreiging om iets te doen.
Alle verbale en fysieke handelingen waarbij een medewerker wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het verrichten van arbeid vallen onder agressie en geweld. Agressie en geweld zijn vaak ingrijpende gebeurtenissen. In tegenstelling tot pesten zijn het vaak eenmalige gebeurtenissen. Dit kan leiden tot zowel lichamelijk als geestelijk letsel. Vooral het risico op geestelijk letsel moet niet worden onderschat. Ongemerkt kan dit tot stress leiden op het werk. Agressie en geweld kunnen intern en extern plaatsvinden. Intern tussen collega’s en/of met leidinggevenden en extern bij werknemers die veel te maken hebben met publiek: klanten, cliënten, patiënten, leerlingen of passagiers (mensen die niet werkzaam zijn in de organisatie).
Discriminatie is het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken die er niet toe doen. Denk aan: afkomst, sekse, huidskleur, seksuele voorkeur, leeftijd, religie, politieke voorkeur, handicap of chronische ziekte. De arbeidsinspectie noemt daarnaast ook nog de arbeidsrelatie (fulltime of parttime), het arbeidscontract (vast of tijdelijk), de burgerlijke staat en levensbeschouwing.
Het is belangrijk dat je actie onderneemt. Probeer je grenzen te bewaken en geef aan wat het gedrag met jou doet. Stopt het niet? Zoek steun bij je collega’s, uitvoerder, leidinggevende of directeur. Heeft je bedrijf gedragsregels opgesteld? Dan kun je deze erbij pakken. Een aantal bedrijven hebben een interne vertrouwenspersoon waar je een beroep op kunt doen voor advies en hulp. Je kunt ook contact opnemen met de vertrouwenspersoon van jouw arbodienst. Realiseer je dat ongewenst gedrag op het werk onacceptabel is en onderneem actie!
Werkgevers zijn op grond van de wet verplicht om beleid te voeren dat erop gericht is om deze vorm van arbeidsbelasting te voorkomen of zoveel als mogelijk te beperken. Beleid tegen ongewenst gedrag wordt op basis van de RI&E opgesteld. Daarin beschrijft de werkgever in welke situaties werknemers te maken kunnen krijgen met ongewenst gedrag. Voorbeelden van maatregelen tegen ongewenst gedrag zijn:
- Breng de risico’s van ongewenst gedrag in kaart.
- Zorg voor een procedure om incidenten te melden, registreren en analyseren.
- Zorg voor een protocol tegen ongewenst gedrag.
- Medewerkers voorlichten en trainen over alle vormen van ongewenst gedrag.
- Neem afdoende organisatorische en personele maatregelen.
- Tref voldoende bouwkundige voorzieningen.
- Zorg voor een goed werkend alarmsysteem met een adequate alarmprocedure.
- Zorg voor een regeling voor opvang, ondersteuning en nazorg na een incident.
- Zorg voor een regeling voor het aanpakken van de dader of daders.
- Stel een vertrouwenspersoon aan (intern en extern).
Als werkgever kun je ook een beleid op maat maken voor ongewenst gedrag. Dit voorbeelddocument vind je in mijnVolandis. De bevindingen uit de RI&E en het Plan van Aanpak worden in dit voorbeeld document verwerkt. Wil je meer aandacht besteden aan pesten op het werk? Gebruik dan de handige toolbox over ongewenst gedrag.
De leidinggevende heeft een voorbeeldfunctie en moet signalen van ongewenst gedrag kunnen herkennen. Belangrijk is dat de leidinggevende elke melding serieus neemt en zorgt voor opvang van de melder als dat nodig is. Het slachtoffer maakt zich vaak onzichtbaar, onttrekt zich aan het groepsgebeuren vanuit zelfbescherming maar wordt ook niet uitgenodigd en buitengesloten. Hier ligt een belangrijke taak voor de leidinggevende. Het team werkt anders niet goed samen en er worden mogelijk meer fouten gemaakt.
De gecontracteerde arbodiensten hebben trainingen en workshops voor medewerkers en leidinggevenden. Neem contact met hen op om door hen een training of workshop te laten verzorgen. De kosten hiervoor vallen niet in het IPZ-pakket en zijn voor de werkgever.
Vraag advies aan je bedrijfsarts of vertrouwenspersoon bij de arbodienst. Dit kan tijdens het PAGO/DIA gesprek of plan een afspraak voor het spreekuur van de bedrijfsarts. Zo nodig kan de bedrijfsarts vervolgacties inzetten, bijvoorbeeld een gesprek met een bedrijfsmaatschappelijk werker.
Kun je hulp of advies gebruiken maar ben je niet op korte termijn ingepland voor een DIA-gesprek? Neem dan contact op met een adviseur van Volandis info@volandis.nl / 0341 - 499 299 of met de vertrouwenspersoon van jouw arbodienst.
