Lichamelijke belasting
Werknemers in de bouwnijverheid voeren lichamelijk zwaar werk uit. De lichamelijke belasting is vaak hoog. Dit kan leiden tot klachten aan de nek, schouder en rug en daarmee zelfs tot ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Bijna de helft van het ziekteverzuim in de bouwnijverheid wordt veroorzaakt door deze klachten.
De Arbowet verplicht de werkgever maatregelen te nemen om lichamelijke belasting te voorkomen of te beperken. Maar ook als werknemer kun je ervoor waken dat je je lichaam niet teveel belast. Zoek als werkgever en werknemer samen naar oplossingen die de lichamelijke belasting beperken. Dat verkleint de kans op klachten.
Lichamelijke belasting, ook wel fysieke belasting genoemd, is de belasting van het lichaam of de lichaamsdelen door krachtlevering, houding en de duur daarvan, zoals:
- Tillen (bijvoorbeeld het tillen van zware blokken).
- Dragen (bijvoorbeeld het lopen met steigerelementen).
- Duwen en trekken (bijvoorbeeld het trekken aan een kubel).
- Ongunstige werkhoudingen (bijvoorbeeld gedraaid, gehurkt, geknield, gebogen, langdurig staan).
- Steeds dezelfde bewegingen/krachten (bijvoorbeeld handmatig schroeven indraaien, timmeren).
- Trillingen en schokken (bijvoorbeeld bij het werken met trillend gereedschap als een slijpmachine)
De lichamelijke belasting en de kans op klachten kunnen versterkt worden door:
- Gladde ondergrond: daardoor wordt het werk zwaarder en onveiliger.
- Obstakels: daardoor wordt de bewegingsvrijheid belemmerd.
- Kou en vocht: koude spieren zijn kwetsbaarder voor overbelasting dan warme spieren.
- Je gedrag: onder tijdsdruk of uit 'stoerheid' wordt gekozen voor onjuiste en risicovolle handelingen (bijvoorbeeld twee blokken van 20 kg in één keer tillen, omdat dat sneller gaat).
Werkgever en werknemer kunnen samen de kans op klachten verkleinen door het nemen van een aantal maatregelen, zoals:
- Gebruikmaken van hulpmiddelen en niet onnodig bukken of tillen.
- Niet teveel ineens tillen, vraag collega's om hulp bij zware en grote voorwerpen.
- Til nooit meer dan 25 kg per keer, hoe vaker getild, hoe kleiner de last.
- Let op de houding; niet met gedraaide rug tillen, recht voor de last staan en draaien met de voeten in plaats van de rug.
- Houd de last zo dicht mogelijk tegen het lichaam en voorkom reiken.
- Beperk de tilhoogte, til zo veel mogelijk tussen heup- en ellebooghoogte.
- Voorkom knielen zoveel mogelijk, bijvoorbeeld door de werkhoogte aan te passen.
- Werk niet met de armen boven schouderhoogte.
- Zorg voor afwisseling in de werkhouding en las pauzes in.
- Zorg voor een goede conditie.
- Bespreek lichamelijke belasting in het werkoverleg/de toolboxmeeting. Problemen kunnen zo snel worden besproken en opgelost.
- Maak gebruik van het recht op een DIA (waar het PAGO onderdeel van is).
Er zijn geen specifieke beschermingsmiddelen tegen lichamelijke belasting. Wel bieden veel hulpmiddelen verlichting, zoals bijvoorbeeld handschoenen, kniebeschermers en schouderbeschermers.
Werkgevers zijn wettelijk (Arbowet, art. 3, lid 1) verplicht maatregelen te nemen om lichamelijke belasting bij werknemers door maatregelen te voorkomen of te beperken.
Arbobesluit Artikel 5.2 stelt dat de werkgever de arbeid zodanig moet organiseren dat de lichamelijke belasting geen gevaren met zich mee kan brengen voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemer. Hierbij gaat het om:
- De inrichting van de arbeidsplaats.
- De toepassing van productie- of werkmethodes.
- Het gebruik van hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen.
Cao
Ook in de cao zijn bepalingen opgenomen over lichamelijke belasting:
- Cao voor de Bouwnijverheid: artikel 7.3 Arbeidsomstandigheden op de bouwplaats.
- 10.9 afwijken van de cao.
- Afspraken vind je in de arbocatalogi.
