‘Buitenwerker heeft twee tot drie keer meer kans op huidkanker’

Heerlijk, een zonnetje! Dat maakt het werken in de buitenlucht een stuk prettiger. Maar er kleeft ook een risico aan. Regendruppels zijn vervelend, maar niet gevaarlijk. Met de zon moet je wél rekening houden, omdat je kunt verbranden bij warm weer. Logisch, zul je vast denken. Zo vanzelfsprekend is dat niet. Uit onderzoek van het Huidfonds blijkt dat mensen die buiten werken twee tot drie keer zoveel risico lopen op huidkanker, maar zich daar vaak niet van bewust zijn. Het Huidfonds maakt zich dan ook hard voor zonveilig buiten werken.

Het onderzoek van het Huidfonds, uitgevoerd door de Universiteit van Maastricht, geeft inzicht in de perspectieven waarom buitenwerkers zich wel of niet beschermen tegen de zon. En met die kennis kunnen passende oplossingen worden ontwikkeld om huidkanker bij buitenwerkers te voorkomen. Het Huidfonds roept werkgevers en werknemers dan ook op om zonveilig werken in de buitenlucht vanzelfsprekend te maken. “We zien in het onderzoek dat buitenwerkers de risico’s van langdurige blootstelling aan de zon tijdens het werk onderschatten”, zegt Christel von Reeken, coördinator Preventie van het Huidfonds. Daar moet erg snel verandering in komen.

Besef ernst van zonneschade ontbreekt

“Doordat de schade van de zon niet direct zichtbaar is, voelt het risico voor buitenwerkers als minder concreet. Ze onderschatten niet alleen de kans dat ze huidkanker kunnen krijgen, maar ook de ernst ervan. Ze noemen het ‘een huidkankertje dat goed te genezen is’. Maar ze beseffen niet dat er elk jaar 80.000 nieuwe patiënten bij komen en er jaarlijks 1.000 mensen doodgaan aan de ziekte. Degenen die er niet aan overlijden, moeten soms blijvend behandeld worden”, is Von Reeken duidelijk. “Soms met littekens op zichtbare plekken zoals in het gezicht tot gevolg.”

Barrières om veilig te werken in de zon

Onderzocht werd wat de barrières waren, waardoor buitenwerkers zich niet beschermen tegen de zon. Niet alleen ontbreekt bij buitenwerkers een gevoel van kwetsbaarheid, er is ook onvoldoende kennis over zonkracht, verbrandingen en het verband tussen zonblootstelling en huidkanker, zo blijkt uit het onderzoek. Von Reeken: “Door buitenwerkers, maar ook in protocollen, wordt zonbescherming vooral gekoppeld aan temperatuur en niet aan zonkracht.” 

Als het nog niet heel warm is, kan de zonkracht toch al oplopen naar zonkracht 3, waarbij de onbeschermde huid schade oploopt die kan leiden tot huidkanker. “Maar zonbescherming wordt vaak als minder belangrijk gezien dan het werk zelf en het maakt ook nog geen onderdeel uit van de sociale norm onder buitenwerkers”, vervolgt Von Reeken. “Zoals een dakdekker zei: ‘Insmeren? Nee, daar heb ik geen tijd voor. Bovendien: ik ben toch niet bang voor wat zonlicht?’” 

Motivatoren kunnen omslag bereiken

Buitenwerkers die in hun omgeving iemand met huidkanker kennen of die kennis hebben over de schadelijkheid van uv-straling, zijn volgens het onderzoek veel actiever om zich te beschermen tegen de zon. Een buitenwerker zei: ‘Dat gun je niemand, ook niet jezelf.’ “Ook als de werkgever zonbescherming agendeert en het belang ervan benadrukt, voelen de werknemers zich gesterkt om zichzelf te beschermen. Dat agenderen kan via persoonlijke beschermingsmiddelen, rolmodellen of hitteprotocollen waarin zonkracht structureel is opgenomen,” aldus Von Reeken.

Huidfonds wil een ‘integrale aanpak’

Het Nationaal Huidfonds pleit voor een integrale aanpak, gericht op urgentie, educatie en omgevingsfaciliteiten, met co-creatie van oplossingen samen met de buitenwerkers. Startend met de mogelijkheid om schaduw te zoeken tijdens het werk, beschermende kleding als onderdeel van de werkroutine en het faciliteren van zonnebrandcrème door de werkgever. "Huidkanker is een ernstige ziekte, maar het is ook een ziekte die in de meeste gevallen te voorkomen is," benadrukt Von Reeken. "Laten we de handen ineenslaan en ervoor zorgen dat buitenwerkers zich bewust worden van de risico's en de juiste maatregelen kunnen nemen om zich te beschermen." Dat begint bij jezelf: wat kun je zelf doen om veilig te werken in de zon?